Gezondheidsvereniging Antroposana

23 mei, 2025

Waar artsen, therapeuten en verplegend personeel het aanbod van de antroposofische gezondheidszorg verzorgen en verder ontwikkelen, zit Antroposana aan de vraagkant van de zorg. Het is een vereniging van zorggebruikers, van mensen die zorg nodig hebben of ooit nodig zullen hebben. En ook van mensen die in hun familie of directe omgeving mensen hebben of kennen om wie ze zich bekommeren en met wie ze meeleven.

Tekst: Michel Gastkemper
Beeld: Shutterstock

Een man van eenenzeventig jaar verwoordt zijn ervaring met euritmie-therapie: “Door een combinatie van plotselinge over­belasting en aanhoudende (reumatoïde) artritis deed iedere stap me pijn in mijn linkervoet. Hoe langer ik liep des te erger de pijn. Deze klachten had ik al vijf jaar.

Geholpen door een korte euritmiecursus vervolgde ik met indi­viduele euritmietherapie. Iedere twee weken oefende ik mijn loopbeweging. De therapeut hielp me om het optillen en neer­zetten van de voet te vertragen en me bewust te worden van ieder apart deeltje van die beweging. Dat vergde flinke concen­tratie. En erop blijven vertrouwen dat zenuwbanen en hun gees­telijke aansturing uit hun diepe slaap wakker zouden kunnen worden gemaakt door ons gezamenlijk oefenen.

Thuis oefende ik iedere dag en toonde dat aan mijn begeleider. Zo kwamen we samen steeds dieper in de beweging van mijn voet, waarmee ik bedoel dat we ons steeds bewuster werden van ieder onderdeeltje van deze beweging, onder andere door deze extreem te vertragen.

Na ongeveer drie maanden besloten we de proef op de som te nemen: zouden de bereikte verbeteringen aanhouden ook zon­der de oefeningen? Er bleek blijvend iets te zijn veranderd en ik loop weer uren zonder belemmerende pijn.”

Dit is niet alleen de stem van een individuele patiënt, maar ook van Antroposana in het veld van de gezondheidszorg in Neder­land. Een geluid dat we met uw hulp heel graag nog veel sterker willen en kunnen laten horen! Gezondheidsvereniging Antropo­sana nam het initiatief een brochure uit te brengen met patiën­tervaringen. Die presenteren ze op het Mens! Festival in Drie­bergen, waar ze met een kraam aanwezig zijn. Uit die publicatie kan blijken welke waarde patiënten hechten aan antroposofi­sche gezondheidszorg.

Antroposofische gezondheidszorg

Hoewel de gezondheidszorg in Nederland in principe goed is, zijn er toch allerlei tekenen dat dit niet de hele waarheid is. Je ziet, hoort en leest overal over problemen van diverse aard, die een schaduw werpen over de zorg. Van (on)toegankelijkheid tot de zorg voor diverse bevolkingsgroepen, tot technische en tech­nocratische opvattingen en benaderingen, die in de praktijk wei­nig bijdragen aan oplossingen om de gezondheid van patiënten te verbeteren.

In dit veld moet de antroposofische gezondheidszorg opereren. Die is inmiddels ook alweer honderd jaar oud, dus zou je zeg­gen die heeft een behoorlijke staat van dienst. En dat is ook zo. Alleen is het huidige tijdsgewricht niet gunstiger geworden voor deze vorm van zorg. De kracht van de antroposofische gezond­heidszorg zit niet in technologische ontwikkelingen, maar in de menselijke, persoonlijke en individuele benadering. Dat is welis­waar iets dat door steeds meer mensen herkend wordt, maar dit heeft nog geen doorslaggevende kracht gekregen die een alge­hele omwenteling in de zorg veroorzaakt. De oude krachten zijn nog altijd sterk.

Dat heeft er ook mee te maken dat de antroposofische zorg vanuit een speciale opvatting wordt vormgegeven. Die is niet bedoeld om het oude en bekende aan de kant te schuiven, maar om het bestaande op zijn waarde te schatten, uit te breiden en te verruimen met nieuwe gezichtspunten, die echter nog niet algemeen aanvaard zijn. Die gezichtspunten zijn steekhoudend en professioneel, waarvoor echter een ander perspectief op de mens, zijn ontwikkeling en de rol van ziekte nodig is. We hebben het hier over de antroposofische visie op de mens, een spirituele benadering, een integratieve ook, in een bepaald opzicht holis­tisch en in ieder geval aanvullend (complementair).

Vereniging

Antroposana zou je een patiëntenvereniging kunnen noemen, zoals er in Nederland veel zijn. Alleen zijn die verenigingen vrij­wel allemaal gericht op één speciale aandoening, bijvoorbeeld hart- en vaatziekten, neurologische aandoeningen, kanker, leverziekten. Antroposana is echter niet op een ziekte gericht, maar op een zorgbenadering, de antroposofische namelijk, en daarmee een vreemde eend in de bijt. Dat is ook wel de reden dat Antroposana zichzelf een gezondheidsvereniging noemt. Alleen bestaat het begrip van een gezondheidsvereniging niet, waardoor deze benaming weinig herkenning oproept. Wel is het zo dat de aandacht voor bijvoorbeeld preventie en leefstijl in de gezondheidszorg sterk aan het toenemen is, maar patiëntenver­enigingen in deze richting bestaan (nog) niet. Dit maakt de positie van Antroposana in het veld van de gezondheidszorg tot een lastige. De vraag hoe is het gesteld met de antroposofische gezondheidszorg in Nederland, kent voor gebruikers van deze zorg niet per se hetzelfde antwoord als dat van aanbieders.

Werken aan een gezondheidsbeweging

In feite wil Antroposana gebruikers informeren, inspireren en verwijzen, zoals ver­meld op de website www.antroposana.nl. Maar zij kan niet treden in het veld en de opdracht van de aanbieders: de artsen, therapeuten, verpleegkundigen en specialis­ten. Wel kan zij gebruikers en sympathisanten verenigen om tot een krachtige bewe­ging uit te groeien en een sterk signaal af te geven aan de samenleving, namelijk dat antroposofische zorg ten zeerste gewenst wordt door een grote groep van mensen.

Welke middelen heeft Antroposana tot haar beschikking? Om te beginnen de al genoemde website, als centraal punt voor iedereen die op deze wijze meer wil weten van de antroposofische zorg. Opmerkelijk is dat een centrale website over antro­posofische zorg in Nederland in feite niet bestaat; er zijn wel diverse websites in dit veld, maar elk bestrijkt slechts een deelgebied. Hieruit blijkt de fragmentering van de antroposofische zorg, zo gegroeid in honderd jaar vrije ontwikkeling, maar hierdoor is er in Nederland geen overkoepelend en sturend orgaan dat voor eenheid zorgt. Wat misschien een kracht, maar tegelijkertijd ook een zwakte is.

Als vereniging heeft Antroposana ook de beschikking over een ledenmagazine, dat drie keer per jaar verschijnt. Ita, vernoemd naar de antroposofische pionier-arts Ita Wegman, die samen met Rudolf Steiner vormgaf aan de antroposofische genees­kunde. Dit magazine wordt hogelijk gewaardeerd door de leden en door iedereen die het in handen krijgt: het is een paradepaardje van de waarde en het belang van antroposofische gezondheidszorg, meesterlijk in woord en beeld gebracht.

Er schijnen veel mensen te zijn die denken dat de contributie van € 45 per jaar voor vereniging Antroposana eigenlijk een abonnement op de Ita is … dat is een misvat­ting. Een begrijpelijke weliswaar, maar Antroposana is veel meer dan een leesblad, wat uit het bovenstaande mag blijken. Voor overheid en samenleving is het belang­rijk dat niet alleen de beoefenaars van een bepaalde vorm van zorg zichzelf aanprij­zen, maar dat juist ook degenen die daar behoefte aan hebben zich over deze vorm van zorg publiekelijk uiten. En dat is eigenlijk de taak van Antroposana.

Euritmietherapie

De bewegingsvormen die de euritmie therapie biedt zijn gebaseerd op het inzicht, dat ons lichaam en onze bewegingen dezelfde oorsprong hebben als onze taal. Deze vormende, scheppende taalgebaren kunnen genezing in gang zetten. Ritmische en dynamische bewegingen, met alle aandacht uitgevoerd, werken genezend terug op het uit balans geraakte lichaam en geven ook aan de ziel weer adem, bewegingsvrijheid en ruimte. Van binnenuit wordt het zelfgenezend vermogen aangesproken.

Zie ook: www.euritmietherapie.nl

Prijsvraag

Win twee vrijkaartjes voor de Weleda Experience deze zomer in Zoetermeer. De vraag luidt: Hoeveel leden heeft Antroposana op 31 mei 2025? U kunt uw oplossing inleveren bij onze kraam op het Mens! Festival of insturen via het contactformulier op onze website www.antroposana.nl.

Dit artikel verscheen in Motief 293 van juni 2025