Water is meer dan H2O
Bijeenkomst van de Natuurwetenschappelijke Sectie in Nederland
Water is meer dan H2O – ervaringen van een wateringenieur – 24 (avond) en 25 (ochtend en middag) oktober 2025
Hans van Sluis zal ons vertellen over zijn ervaringen met water. Hij hoopt ons deelgenoot te maken van een ontdekkingsreis tussen droom en daad, waaruit onder meer bijzondere waterwerken zijn voortgekomen. Daarbij zal het zowel gaan over het resultaat als over de zoektocht zelf.
Hans komt uit het waterrijke Zeeland. Hij is in Delft opgeleid als biochemisch technoloog. Daarop volgde een loopbaan als wateringenieur bij DHV. Hij maakte ontwerpen voor technische installaties en deed onderzoek ter onderbouwing van de uitgangspunten daarvoor. In 1977 ontmoette hij de beeldhouwer John Wilkes en raakte diep onder de indruk van zijn kennis van water. Tussen 1978 en 1985 begeleidde hij John’s onderzoek aan de flowforms op het terrein van de Warmonderhof (destijds in Kerk-Avezaath). Hans maakte via de ledengroep Filosofie en Antroposofie kennis met de fenomenologie en de kennistheorie van Rudolf Steiner. Mede daardoor was het voor hem mogelijk reguliere en geesteswetenschappelijke inzichten vruchtbaar met elkaar in verband te brengen.
In 2003 onderzocht hij mogelijkheden om vitalisering van water aan het adviespakket van DHV toe te voegen. Dat resulteerde uiteindelijk in de toepassing van flowforms bij de renovatie van een tweetal rioolwaterzuiveringsinstallaties (Soerendonk – samen met Paul van Dijk – en Dinxperlo).
In 2011, voorafgaand aan zijn pensionering, organiseerde hij samen met geestverwante collega’s een conferentie voor vakgenoten over de verbinding tussen regulier ingenieurswerk en “alles wat water meer is dan H2O”.
Als pensionado ontwikkelde hij met watervrienden een type flowform voor grote hoeveelheden water. Deze ‘fishflowform’ werd toegepast in de vispassage in de Buulder Aa bij Soerendonk. Na de realisatie hiervan is ter plaatse uitgebreid fenomenologisch en energetisch onderzoek verricht naar de invloed van de ritmische stroming op het water en op de omgeving. In een eerdere bijdrage aan deze leergang is hier reeds bij stilgestaan. Een tweede toepassing van de fishflowform betreft de behandeling van bevloeiingswater op Het Lankheet. Deze installatie is in 2021 in gebruik genomen. Ook hier is energetisch onderzoek verricht.
In de coronatijd deed zich de gelegenheid voor om een reeks artikelen over ‘de bijzondere kwaliteiten van water’ te concipiëren. Hans schreef 9 artikelen over water, bezien vanuit de kenmerken van de klassieke elementen aarde, water, lucht en vuur. Hij verbond daarin actuele natuurwetenschappelijke inzichten met wat hij in de hierboven genoemde onderzoeken en projecten als vitale kwaliteit van water had leren kennen. Steeds weer bleken in recente wetenschappelijke publicaties interessante aanknopingspunten te vinden voor de door hem gezochte verbinding tussen gangbare natuurwetenschap en sommige nog-niet-gangbare inzichten.
In 2025 ontstond nog een tiende artikel – over Water en Klimaat – waarin alles lijkt samen te komen. Hierin is water als hoofdrolspeler in de warmtehuishouding van de aarde aangemerkt. Alle artikelen zijn gepubliceerd in het vaktijdschrift H2O-Online.
Als bijdrage aan de leergang zal inhoudelijk in het bijzonder worden ingegaan op de resultaten van het energetisch onderzoek (Wirkungssensorik) aan de flowforms van Het Lankheet en op de onderbouwing van de stelling dat water de ‘thermostaat van de aarde’ is. Verder zal er worden stilgestaan bij kansen en voorwaarden voor toenadering tussen reguliere en complementaire natuurwetenschap. Daarnaast is er in principe veel ruimte voor interactie en gesprek.
Wie zich vooraf enigszins wil oriënteren wordt verwezen naar de websites: www.stichtingwater.nl en www.fishflowform.nl.
U kunt zich opgeven via
U bent van harte welkom.
Mario Matthijsen (sectiecoördinator)