Motief van Jelle van der Schuit
Vrij denken, liefde voor muziek en geneeskunde
“Elk standpunt heeft een bepaalde mate van rechtsgeldigheid,” meent Jelle van der Schuit (71). Die visie ontleent hij aan de twaalf wereldbeschouwingen*, die volgens Rudolf Steiner met de dierenriem verbonden zijn. Op het Herfstcongres, dat hij al sinds 2003 mede organiseert, staat de antroposofische geneeskunde steeds centraal. Het aankomende congres op 15 november richt zich op het raadsel van de drie- en vierledige mens vanuit antroposofisch perspectief. Ook de verantwoording ten aanzien van de gevestigde wetenschap komt aan bod.
Tekst en beeld: Cisly Burcksen
Jelle werkt sinds 2001 als muziektherapeut in Therapeuticum Aurum in Zoetermeer, maar begon zijn carrière als wiskundige. “Ik was op school goed in exacte vakken, ook filosofie trok mij aan.” In die periode kocht hij bij de Slegte De filosofie van de vrijheid en dat maakte grote indruk. “Ik kon Steiners tekst toen niet helemaal bevatten, maar wat me raakte was dat je volgens hem heer en meester kunt zijn in je denken, en dat dat een geestelijke aangelegenheid is.” Als student wiskunde koos hij voor filosofie als bijvak. Na het afronden van zijn studie wilde hij leraar worden. Hij solliciteerde bij verschillende scholen, maar alleen De Vrije School Den Haag nodigde hem uit. “Een bijzondere wending van het lot,” mijmert Jelle. Hij ging er aan de slag als wiskundeleraar en transformeerde van verlegen jongetje tot een leerkracht die de lakens moest uitdelen in de klas.
Schoonheid van systemen
Na een aantal jaar in het onderwijs lonkte de automatisering. Jelle stapte over naar de IT-branche en klom op van programmeur tot informatie-analist. Misschien vreemd om vanuit de vrijeschoolwereld over te stappen naar de informatica, maar Jelle zegt hierover: “Het doorgronden van systemen heeft zijn schoonheid. Je zoekt naar orde; daarin blijkt het denken toonaangevend.”
Ontwikkelingsweg
Het begrip orde speelt ook een belangrijke rol in de muziek. Als kind speelde Jelle al graag piano en als vrijeschoolleraar begeleidde hij het schoolkoor. De harmonische orde van de muziek was een welkome steun toen zijn huwelijk strandde en hij zijn werk als IT’er niet meer kon uitvoeren. “In de automatisering werk je veel op projectbasis; je bent dan buitenstaander. Door mijn persoonlijke situatie kon ik dat toen niet meer aan,” vertelt hij. Via zijn huidige vrouw, Jeannette van der Schuit (antroposofisch huisarts), ontdekte hij de muziektherapie. “De opleiding tot muziektherapeut aan Academie De Wervel bleek therapeutisch voor mijzelf: het hielp me om weer te aarden. Ook was het erg boeiend om nieuwe instrumenten te leren bespelen.” Hij schreef een eindscriptie over de toonladder, waarin hij een beeld van de menselijke ontwikkelingsweg in acht stappen ontdekte. “De hele antroposofie zit in de toonladder, het is een openbaar geheim,” stelt hij. Momenteel werkt hij aan een publicatie over dit onderwerp. Daarbij komt een ereplaats toe aan het interval van de sext. “Dat interval is een muzikale liefdesverklaring. Grote componisten zoals Beethoven en Mozart kiezen vaak voor de sext als een muziekstuk over de liefde gaat.”
Ontstaan uit protest
Zijn betrokkenheid bij het Herfstcongres ontstond naar aanleiding van een conflict. De toenmalige beroepsvereniging voor kunstzinnige therapeuten ging professionaliseren en wilde supervisie verplicht stellen. Voor Jelle botste dat met het principe van vrijheid. Samen met spraaktherapeut Xandor Koesen-York protesteerde hij hiertegen en met succes. Vervolgens ontstond het plan om ook iets positiefs bij te dragen aan de antroposofische geneeskunde en dat mondde uit in de Stichting Herfstcongres en het eerste Herfstcongres in 2003. Talloze thema’s uit de geneeskunde passeerden sindsdien jaarlijks de revue. Op het komende congres wordt speciaal ingegaan op het antroposofische mensbeeld en zijn betekenis voor geneeskunde en pedagogiek. Lezingen, werkgroepen en kunstzinnige optredens dragen daaraan bij. Maar ook de spanningsverhouding met de gevestigde wetenschap vergt aandacht. “Dit jaar hebben we voormalig huisarts en universitair docent Arie Bos als spreker uitgenodigd. Hij heeft zich intensief verdiept in de resultaten van de gevestigde wetenschap en hij blijkt goed in staat om in het licht hiervan het antroposofisch mensbeeld te verdedigen.”
Meer informatie en aanmelden via www.herfstcongres.nl.
Dit artikel verscheen in Motief 296 van oktober 2025
